Leren van levensverhalen cliënten
‘Ik was veel te bang dat ze zich met ons zouden gaan bemoeien of ons kind zouden afpakken.’ Een jonge moeder verzweeg op het consultatiebureau haar postnatale depressie en haar traumatische verleden uit angst dat haar kinderen uithuisgeplaatst zouden worden. Met als gevolg dat haar oudste kind de zorgtaken overnam en daarin zelf vastliep. Het begin van een moeizaam en langdurig hulpverleningstraject. Er is vaak sprake van meerdere ambulante trajecten met weinig resultaat en betrokkenheid van soms wel tien professionals tegelijkertijd. Hoe had dit anders gekund? Over dit soort vragen buigen professionals zich binnen het project Ketenbreed Leren.

Ketenbreed Leren is een onderzoeks- en veranderproject waarin we willen leren van hulpverleningstrajecten die eindigen in specialistische, weinig voorkomende jeugdhulp met verblijf. In dit project combineren we onderzoek met leren, veranderen en verbeteren. Samen met ouders, jeugdigen, betrokken professionals en beleidsmakers bekijken we in een concrete casus hoe het hulpverleningstraject is verlopen, welke factoren met de ‘kennis van nu’ belemmerend zijn geweest en welke bevorderend zijn om de hulp goed te laten verlopen.

Dit leidt tot verbeterpunten: wat kunnen we ieder voor onszelf als professional of beleidsmaker anders of beter doen? En wat kunnen we als collectief in een organisatie of regio verbeteren? Zo zorgen we dat jeugdigen en ouders de hulp krijgen die ze nodig hebben en die daadwerkelijk tot verbetering van hun situatie leidt.

Lees ook het interview met Alida Hielema. Ze werkte bij Accare als behandelinhoudelijk manager en GZ psycholoog (inmiddels is ze regiodirecteur zorginhoudelijke zaken). Zij was een van de onderzoekers die de jongeren en hun ouders interviewt. Ze hoorde geregeld over problemen die misschien klein hadden kunnen blijven, maar onnodig groter werden.


Achtergrond

In de afgelopen jaren zijn verschillende kleinschalige onderzoeken gedaan waarbij een beeld is ontstaan dat voorafgaand aan de inzet van specialistische en zeer intensieve jeugdhulp, de problematiek van een deel van deze jongeren en het gezin te weinig en met onvoldoende deskundigheid is geanalyseerd. Mede daardoor zijn er te vaak geen passende effectieve interventies ingezet of deze zijn te laat ingezet.

Een onwenselijke ontwikkeling die vraagt om ingrijpen. Accare, Levvel, Curium, de Haagse Hogeschool en Horizon hebben samen met BGZJ, NJi, landelijke kenniscentra KJP en LVB en het Ondersteuningsteam Zorglandschap Onderzoek een onderzoeksvoorstel geschreven en subsidie aangevraagd bij het ministerie van VWS. Het doel is om in regionale samenwerkingsverbanden de kwaliteit van de zorgketen te bestuderen bij complexe casuïstiek. Deze subsidie is toegekend en het onderzoek is in 2019 gestart.

Het onderzoek in 4 fasen

In de eerste fase werkten we de methode uit die we gebruiken om alle informatie die we verzamelen te analyseren. We schreven tevens een onderzoeksvoorstel en een ontwerp voor de landelijke database waarmee de uitkomsten van de casusreviews worden verzameld. Een casusreview is een zorgtraject dat wordt besproken met alle betrokken partijen. Dat begint met een interview met jeugdige (en ouders). Daarna wordt deze informatie besproken met jeugdige, ouders en betrokken behandelaren en tenslotte wordt in een reflectiesessie met alleen de behandelaren gekeken naar wat we kunnen leren van de ervaringen.

In de tweede fase voeren we casusreviews uit, we leggen de data vast in de database en organiseren per regio een eerste regionale leerbijeenkomst. In deze bijeenkomsten kijken we of er quick wins waren die meteen opgepakt kunnen worden. Deze worden vastgelegd in een actie- of ontwikkelplan.

In de derde fase verzamelen we de gegevens uit alle regio’s en koppelen deze terug in nog twee regionale leerbijeenkomsten. In de eerste bijeenkomst monitoren we de uitkomsten van de eerste ontwikkelacties. Daarnaast bespreken we de uitkomsten van de casusreviews en werken we het ontwikkelplan verder uit. De tweede bijeenkomst is bedoeld om de uitkomsten van alle regio’s terug te koppelen en om af te spreken hoe en wat we gaan verbeteren dan wel veranderen.

De laatste fase bestaat uit verslaglegging van de uitkomsten van het onderzoek (inhoud en proces). In samenwerking met de kenniscentra zullen we de opgedane kennis integreren in bestaande kennisbronnen en leggen we vast hoe we de geleerde lessen structureel kunnen borgen in de regio’s.

Samenwerking

Dit onderzoek voeren we uit in samenwerking met Accare, Curium, de Haagse Hogeschool en Horizon (onderdeel van iHUB). Meer info? Marjan de Lange via info@marjandelange.nl of Mariska van der Steege via info@mariskavandersteege.nl.